پهنه بندی حساسیت خطروقوع زمین لغزش با استفاده از مدل احتمالاتی وزن واقعه(تئوری بیزین)؛مطالعه موردی:حوضه آبخیز بار نیشابور

Authors

شهرام بهرامی

دانشگاه حکیم سبزواری ابوالقاسم امیراحمدی

دانشگاه حکیم سبزواری محمود حبیب اللهیان

دانشگاه حکیم سبزواری مجید ابراهیمی

دانشگاه حکیم سبزواری

abstract

مقدمه یکی از وظایف مهم دانش ژئومورفولوژی کاربردی، بررسی موقعیّت و ارزش محیط های انسانی خطرپذیر و آسیب پذیر در برابر انواع مخاطرات ژئومورفیک است. رخدادهای طبیعی فرآیندهای پیچیده ای هستند که بر تمامی بخش های کره زمین تأثیر می گذارند. در ایران در مورد خسارات ناشی از حرکات توده ای مطالعاتی صورت گرفته که طبق گزارش، خسارت مربوط به 4900 زمین لغزش از بانک اطلاعاتی تا پایان شهریور ماه 1386، معادل 126893 میلیارد ریال برآورد گردید. در دهه های اخیر افزایش زیادی در تمایل به استفاده ازمدل های گرافیکی، از جمله شبکه های بیزین در مدل سازی منابع طبیعی و به ویژه خطر وقوع زمین لغزش شده است. هدف از این پژوهش پهنه بندی حساسیت زمین لغزش با استفاده از مدل احتمالاتی وزن واقعه در حوضه آبخیز بار نیشابور است. تحقیق حاضر در صدد شناسایی و تعیین مناطق حساس به زمین لغزش با استفاده از روش مذکور است تا با شناسایی این مناطق اقدامات اجرایی برای کنترل در منطقه، سمت و سویی منطقی بیابد و از اتلاف انرژی و سرمایه جلوگیری شود. مواد و روشها جهت تهیّه نقشه خطر زمین لغزش ابتدا با استفاده از نقاط لغزشی بانک اطلاعات زمین لغزش کشور، 32 زمین لغزش و پهنه لغزشی تشخیص داده شد و نقشه پراکنش زمین لغزش های منطقه مورد مطالعه تهیّه گردید. مرحله بعدی شامل تهیّه پایگاه اطلاعاتی از عوامل مؤثر در زمین لغزش می باشد. سپس برای انجام تحقیق با استفاده از داده های فوق و بر اساس مدل احتمالاتی وزن واقعه(بیزین)، پهنه های حساس به زمین لغزش حوضه آبخیز بار مشخص گردید. شبکه های بیزین به نام شبکه های تصمیم، شبکه های تصادفی و نمودارهای تأثیر نیز شناخته می شوند. حوضه آبخیز بار با فاصله 40 کیلومتری در شمال غرب شهرستان نیشابور و 18 کیلومتری شمال شهرستان فیروزه و از نظر موقعیّت ریاضی بین 32 27 ˚36 تا 10 33 ˚36 عرض شمالی و 44 40 ˚58 تا 44 46 ˚58 طول شرقی در دامنه های جنوبی ارتفاعات بینالود واقع شده است. بحث در روش احتمالاتی وزن واقعه برای وزن دهی به لایه های مختلف اطلاعاتی، از نقشه پراکنش زمین لغزش های منطقه استفاده شد. بعد از تهیّه نقشه های وزنی بر اساس روابط مدل، نقشه حساسیت خطر وقوع زمین لغزش تهیّه گردید و بر اساس شکستگی های طبیعی به چهار کلاس (خطر کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد) طبقه بندی شد. لذا نمی توان جهت ارزیابی نقشه های مورد نظر و تعیین دقت آنها، از نقشه پراکنش زمین لغزش های منطقه مورد مطالعه استفاده کرد. جهت حل این مشکل 70 درصد از نقاط لغزشی برای مدل سازی و 30 درصد باقیمانده برای ارزیابی مدل مذکور مورد استفاده قرار گرفت. سپس با استفاده از منحنی راک(roc) صحت نقشه های تهیّه شده مورد تأیید قرار گرفت. در نهایت نقشه ای که دارای بیشترین دقّت بود به عنوان نقشه نهایی حساسیت خطر زمین لغزش برای منطقه مورد مطالعه پیشنهاد شد. نتیجه گیری نتایج به دست آمده از ارتباط هر یک از عوامل مؤثر بر وقوع لغزش و نقشه تهیّه شده با استفاده از تئوری احتمالاتی بیزین نشان می دهد که بیشتر لغزش های منطقه در کلاس شیب 15-5 درجه، جهت جنوب و جنوب شرقی، شکل شیب محدب، طبقات ارتفاعی 1700-1580 متر، کاربری های مرتع و اراضی آبی و باغی، فاصله 300-0 و 600-300 متری از گسل، لیتولوژی سازند دلیچای(dlichai formation)، شاخص رطوبت30-20 و شاخص توان آبراهه 60-45 به ترتیب بیشترین وزن ها را به خود اختصاص داده بنابراین بیشترین حساسیت را به لغزش در منطقه مورد مطالعه دارند. ارزیابی مدل با استفاده از منحنی راک صورت پذیرفت و دقت مدل احتمالاتی تهیّه شده در منطقه، 51/76 درصد (خیلی خوب) برآورد گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که مهمترین عوامل مؤثر در ناپایداری شیب های منطقه عامل لیتولوژی و فاصله از گسل و شاخص رطوبت می باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پهنه بندی حساسیت خطروقوع زمین لغزش با استفاده از مدل احتمالاتی وزن واقعه(تئوری بیزین)؛مطالعه موردی:حوضه آبخیز بار نیشابور

مقدمه یکی از وظایف مهم دانش ژئومورفولوژی کاربردی، بررسی موقعیّت و ارزش محیط‌های انسانی خطرپذیر و آسیب‌پذیر در برابر انواع مخاطرات ژئومورفیک است. رخدادهای طبیعی فرآیندهای پیچیده‌ای هستند که بر تمامی بخش‌های کره زمین تأثیر می‌گذارند. در ایران در مورد خسارات ناشی از حرکات توده‌ای مطالعاتی صورت گرفته که طبق گزارش، خسارت مربوط به 4900 زمین‌لغزش از بانک اطلاعاتی تا پایان شهریور ماه 1386، معادل 126893 ...

full text

پهنه بندی حساسیت خطر زمین لغزش با استفاده از مدل نروفازی در حوزه آبخیز واز

در این مطالعه از مدل نروفازی برای تهیه نقشه حساسیت خطر لغزش حوزه آبخیز واز در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) استفاده گردید. موقعیت لغزش­های منطقه از طریق پایش میدانی و عکس­های هوایی مشخص گردید. در مرحله بعد عوامل موثر در بروز زمین لغزش نظیر ارتفاع، سنگ­شناسی، شیب، جهت، فاصله از رودخانه، فاصله از جاده، فاصله از گسل، بارندگی و کاربری اراضی رقومی گردید. سپس مناطق حساس به زمین لغزش با استفاده ا...

full text

پهنه بندی زمین لغزش در حوضه آبخیز خانیان تنکابن با استفاده از مدل ارزش اطلاعاتیWinf

بخش عمده ای از سرزمین ایران را مناطق کوهستانی فرا گرفته است.یکی از مخاطراتی که همواره این مناطق را تهدید میکند ناپایداری های دامنه ای است . مخاطره آمیزترین این ناپایداریها پدیده زمین لغزش می باشد که سالیانه خسارت های زیادی را ایجاد می کند.در این راستا این پژوهش با هدف جلوگیری وکاهش خسارات مالی و جانی،حفظ و حراست از منابع طبیعی روستای خانیان در حوضه سه هزار تنکابن صورت گرفته است. روش این پژهش از...

full text

پهنه بندی حساسیت وقوع زمین لغزش با مدل های آنتروپی و منطق فازی (مطالعه موردی:شهرستان کرمانشاه )

ارزیابی زمین به منظور شناخت و پهنه بندی عرصه های حساس به حرکات دامنه ای به ویژه زمین لغزش از پژوهش های مربوط به جغرافیدانان طبیعی بویژه ژئومورفولوژیست ها است .شناسایی و تعیین مناطق حساس و مستعد لغزش می تواند ضمن جلوگیری از بروز خسارت ها ، زمینه را برای اجرای طرح های پایدار سازی دامنه ها فراهم آورد . در پژوهش حاضر پهنه بندی خطر زمین لغزش با استفاده از دو روش مدل انتروپی و روش منطق فازی انجام شده...

full text

ارزیابی کارایی مدل احتمالاتی وزن واقعه در تهیه نقشه حساسیت زمین لغزش

Mass movements are usually natural erosion, but the human can aggravate it by operations such as mining, road construction and destroying the natural vegetation. The purpose of this study is to identify the factors influencing the occurrence of landslides by using a probabilistic model Weight of Evidence and Geography Information System in the Siyahbisheh Watershed. 132 landslide points are ide...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
جغرافیا و برنامه ریزی محیطی

جلد ۲۵، شماره ۴، صفحات ۱۲۵-۱۴۴

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023